Jaka jest zbilansowana dieta? Co jeść, czego nie jeść?

Dieta zbilansowana nie nakłada restrykcji na nasze nawyki żywieniowe. Jej celem jest zadbanie o nasz organizm kompleksowo i dostarczenie mu wszystkich niezbędnych składników do prawidłowego funkcjonowania. W związku z tym taka dieta nie ma ograniczeń czasowych, powinna trwać wręcz bezterminowo. Dodatkowo wyeliminowanie niezdrowych składników żywności, wpływa na poprawę samopoczucia oraz zmniejsza ryzyko chorób cywilizacyjnych takich jak cukrzyca lub nadciśnienie.

Piramida żywieniowa

Podstawową zasadą przy racjonalnym żywieniu jest wybieranie zdrowych produktów, które dostarczą organizmowi nie tylko pustych kalorii (tak, jak to robią np. słodkie batony), ale przede wszystkim składników niezbędnych organizmowi do prawidłowego funkcjonowania i  wzrostu. Dietetycy skonstruowali piramidę żywienia, która wizualnie przedstawia racjonalny sposób odżywiania się i na podstawie której łatwiej jest stosować się do zasad zbilansowanej diety. W 2005 roku powstała nowa wersja piramidy żywienia, która uwzględnia najnowsze odkrycia dietetyków. Obecnie podstawowym filarem piramidy są regularne ćwiczenia oraz kontrola wagi, ponieważ zwiększają one szanse na utrzymanie zdrowia w dobrej kondycji. Produkty, jakich powinno być w diecie najwięcej, przedstawione są u dołu piramidy, a te, których powinno być najmniej, znajdują się na jej szczycie. Patrząc od dołu, po ćwiczeniach i kontroli wagi następne są:

• produkty pełnoziarniste,
• oleje roślinne,
• warzywa i owoce,
• ryby, drób, jaja,
• orzechy i warzywa strączkowe,
• produkty mleczne,
• czerwone mięso i masło,
• biały chleb, ziemniaki, biały ryż, słodycze (umiarkowanie lub wcale),
• alkohol

Zasady zbilansowanej diety

Według prawidłowo zaplanowanego jadłospisu na cały dzień, w ciągu doby powinniśmy dostarczać swojemu organizmowi: 12–14% energii z białka, 55–60% energii z węglowodanów, 25–30% energii z tłuszczu.

Oczywiście te zalecenia są uniwersalne i dotyczą osób zdrowych. Dlatego dieta osoby z chorobami przewlekłymi może być inna w zależności od danego schorzenia. Jednocześnie inne wytyczne obowiązują dzieci, młodzież, kobiety w ciąży oraz kobiety karmiące.

Każdy produkt jest zróżnicowany pod względem ilości składników odżywczych, dlatego nie jest możliwe spożywanie jednego rodzaju produktów i określanie tego, jako diety zbilansowanej. Różne produkty w różny sposób zaspokajają też zapotrzebowanie naszego organizmu na witaminy i składniki mineralne. Najlepszymi sposobami przyrządzania posiłków, stosując zrównoważoną dietę, są: gotowanie, gotowanie na parze, duszenie, pieczenie w folii i pieczenie na ruszcie.

W 1998 roku, dzięki inicjatywie Rady Promocji Zdrowego Żywienia, powstała Złota Karta Żywienia, która zawiera wskazówki na temat tego, jak powinna wyglądać zbilansowana dieta każdego zdrowego Polaka. Pod Złotą Kartą Żywienia podpisało się wiele instytucji, które propagują prawidłowe odżywianie, dlatego jest ona wiarygodnym punktem odniesienia.

Zbilansowana dieta, czyli taka, która dostarcza wszystkich niezbędnych składników, jest najprostszym, a jednocześnie najskuteczniejszym sposobem odżywiania. Ten sposób żywienia gwarantuje nam dobre samopoczucie, ponieważ nie jest w żaden sposób inwazyjne wobec naszego organizmu.